Ik durf te wedden dat jij ervaring hebt met rouw. Toch denken veel mensen van niet, in de meeste gevallen omdat er niemand is overleden die dicht bij hen staat. Maar rouw gaat over veel meer dan de dood of om het verlies van een dierbare. Het kan zoveel meer zijn.
Rouw is rouw is rouw
Eerst maar even definiëren wat rouw is. Ik zeg altijd dat rouw gaat over afscheid nemen. Het gaat over verlies van iemand, dichtbij of ver weg. Verlies door overlijden, door een ziekte (denk maar aan een ziekte als Alzheimer waardoor iemand veranderd, dat noemen we levend verlies) of door een breuk (zoals liefdesverdriet of een verbroken vriendschap).
Verlies van iets wat je had en nu niet meer brengt rouw met zich mee, maar ook weten dat je iets of iemand gaat verliezen is rouw (we noemen dat anticiperende rouw of voorrouw).
En dan zijn we er nog niet. Want rouwen kan ook gaan om iets wat je nooit had, maar wel had gewild (en misschien ook nooit zal krijgen). Die droombaan die aan je neus voorbij ging, dat droomhuis dat onbereikbaar lijkt, een onbeantwoorde liefde, een goede band met je moeder, een vader die je nooit gekend hebt.
Het gaat dus om dingen (gaan) verliezen die je hebt, had, nooit hebt gehad en wellicht ook nooit (meer) zal hebben. Poeh, dat is nogal wat! (Rouw is rouw, daar schreef ik al eerder over.)
Onzichtbaar of verborgen verlies
Nu je weet wat rouw is, erken je misschien wel dat je er ervaring mee hebt. Omdat je het niet wist, was het onzichtbaar voor jou zelf. Maar soms ben je je er zelf wél bewust van, maar wordt het niet gezien (secundair verlies is zo’n voorbeeld, want je omgeving denkt alleen aan je primaire rouw) of erkend door je omgeving. De impact is groot, maar wordt niet begrepen door anderen, waardoor jij het gevoel hebt dat het er niet mag zijn.
Mensen vinden dat je verlies niet iets is om om te rouwen (een dood konijn bijvoorbeeld) of dat jíj er niet om mag rouwen. Dan hebben we het over rechteloze rouw: jouw rouw wordt niet geaccepteerd door je omgeving of door de maatschappij. Een voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld de rouw om een verslaafde en problematische ouder (voor een artikel over deze case werd ik geïnterviewd), de rouw om een abortus (je maakte immers zelf de keuze), maar ook de rouw om iemand die je niet persoonlijk kent.
Maar je rouw kan ook onzichtbaar zijn, omdat het een intern proces is: je bent niet fysiek iets of iemand verloren, maar kent een innerlijk verlies. Denk aan verlies van zelfvertrouwen, een veranderd zelfbeeld of een specifieke angst. Maar een voorbeeld is ook een niet-vervulde kleinkinderwens: je zegt niet dat je heel graag grootouder zou zijn geworden, maar rouwt wel om het gemis van kleinkinderen. En wat denk je van iemand die gevangen zit in een liefdeloos huwelijk, maar dit met niemand deelt? Of je bent helemaal niet zo happy single als iedereen denkt. Vergelijkbaar met een overlijden ga je van binnen ook een beetje dood, alleen niemand ziet dat zolang jij het verbergt (bijvoorbeeld uit schaamte). Dan hebben we het dus over verborgen rouw.
Rouw is rouw: jouw rouw mag er zijn
Een andere reden om je rouw (bewust) te verbergen, is als je een geheim meedraagt. Je rouwt bijvoorbeeld om de dood van je geheime liefde die voor de rest van de wereld in een monogame relatie met iemand anders zat.
Ten slotte kan je rouw onzichtbaar zijn, omdat mensen niet weten dat je er nog steeds mee worstelt. Rouw is een kras op je ziel en kan een litteken achterlaten wat soms nog steeds jeukt of pijn doet. Denk aan iemand die gepest is vroeger of iemand die een trauma heeft door een mishandeling. Je hebt het er niet meer over, je gaat weer door met je leven, je lijkt weer gelukkig, maar dat ben je niet – of misschien is het wel allemaal zo, maar dan nog kun je last hebben van je rouw. Het is niet of of, het kan ook en zijn. Ik ben gelukkig én ik rouw.
Bij good mourning is er erkenning voor jouw verlies. Er is ruimte voor jouw rouw. Bekijk mijn aanbod om te zien wat ik voor jou kan doen.