Wat je antwoord ook is, ik hoop dat je het allebei bent. Dat is namelijk nodig. Er bestaat natuurlijk geen goed of fout in rouw. Maar er bestaat wel zoiets als een gezond rouwproces. Dat betekent dat je zowel gericht bent op je verlies als op je herstel.
Het duale procesmodel
Bij rouw denk je al snel aan verlies en dat is logisch. Maar een belangrijk onderdeel van rouw is ook het herstel. Van overleven naar verder leven. Het leven weer oppakken. Hoewel je begrijpelijkerwijs vasthoudt aan dat wat je hebt en aan het verleden, is het ook belangrijk je te realiseren dat je NU leeft: ooit moet je je ook weer richten op de toekomst – of in ieder geval op het heden.
Dit wordt mooi uitgelegd in het duale procesmodel van Stroebe en Schut, dat gebaseerd is op de zoektocht naar een balans tussen de twee werkelijkheden waar je in leeft. Die twee werkelijkheden zijn: het verdriet en het dagelijkse leven – allebei belangrijke onderdelen van rouw. Heen en weer bewegen tussen gericht zijn op het verlies en op het herstel, zorgt voor wat ze noemen ‘gezond rouwen’.
De kunst is je oude wereld te combineren met de nieuwe werkelijkheid. Hoe geef je je leven na het verlies vorm?
Drie belangrijke begrippen
In dit model staan drie begrippen centraal : verliesoriëntatie, hersteloriëntatie en oscillatie.
De eerste twee gaan dus over de manier waarop we omgaan met het verlies. Oscillatie (fluctuatie of schommeling: periodiek herhaalde omkering van de bewegingsrichting) wijst op de dynamiek tussen de twee overlevingsstrategieën.
Het verlies is onderdeel van je leven nu, net zoals je ‘gewone’ leven er ook mag zijn. Het gaat om balans.
Roeien met allebei de riemen
Een metafoor die hierbij vaak gebruikt wordt, is die van rouw zien als roeien in een bootje, waarbij de ene peddel staat voor verlies en de andere voor herstel. Gebruik je maar één peddel, dan blijf je rondjes draaien en kom je niet vooruit. Gebruik je beide peddels, dan zul je merken dat je van plek verandert, voortgang ervaart.
Roei dus met beide riemen. Focus je te veel op verlies, dan kan dat leiden tot een depressie of verstoorde rouw. Ben je alleen bezig met het oppakken van je leven, werken, feesten etc., dan loop je ook vast: er moet ruimte zijn voor het verlies.
Je moet roeien met de riemen die je hebt: niet met maar één van de twee, maar met beide riemen.
Tekenen dat je verlies meer aandacht nodig heeft
Het gewone leven kun je samenvatten als het alledaagse leven: werk, school, studie, zorgen voor kinderen, huishouden etc. In je herstel ga je dat soort dingen voorzichtig weer oppakken. Ieder in z’n eigen tempo, maar uiteindelijk is het wel de bedoeling dat je het allemaal weer gaat doen, omdat het heel belangrijk is om weer te gaan leven.
Merk je dat dit nog niet lukt, doordat je bijvoorbeeld geen mail beantwoord krijgt omdat je alleen maar zit te kijken naar foto’s van vroeger? Dan betekent dat misschien dat werken nog te veel gevraagd is, maar het betekent vaak óók (of misschien zelfs alleen) dat er in de overige tijd niet genoeg ruimte is voor verliesgerichte activiteit. En dan komt dat dus op het moment dat je jezelf niet afleidt met Netflix, feestjes, drank, slapen of sporten, maar op het werk.
Dan is het dus belangrijk dat je die ruimte wel gaat maken. En nee, dat is niet altijd makkelijk. Maar het is wel essentieel om met je herstel aan de slag te kunnen gaan. Je verlies doorléven om door te kunnen met je leven.
Het doorleven traject is voor een groot deel gebaseerd op dit model. Het gaat over het verleden (doorléven) en de toekomst (dóórleven), maar vooral ook op het hier en nu: wat heb je nu nodig? We bekijken die fases vanuit verschillende dimensies: fysiek, mentaal, emotioneel, sociaal en spiritueel. Holistisch rouwen, noem ik dat. Je bent heel welkom in dit traject, om je weg te vinden tussen het verlies en het herstel.
PS Deze blog bevat affiliate links. Dat betekent dat ik een kleine commissie krijg als je iets bestelt nadat je op de link hebt geklikt. Dit kost jou niets extra. Belangrijk: ik deel nóóit alleen dingen waar ik echt fan van ben en die ik zelf zou kopen of gekocht heb.