De dood, dat is iets engs en heftigs. Daar moet je kinderen niet mee opzadelen. Toch? Fout. Het is wat jíj ervan maakt. De dood is niet eng. En hoewel een verlies heftig kan zijn en veel impact kan maken, hoeft dat voor een kind niet zo te zijn. Zolang we er maar niet te krampachtig over doen.
Recht voor z’n raap
En dat begint met eerlijkheid. Lieg niet en draai niet om de hete brij heen. Natuurlijk hoef je geen gruwelijke details met je kinderen te delen of ze alles te vertellen, maar je hoeft ook niet de waarheid te verdraaien. Dus verzin geen sprookjes – des te pijnlijker als ze er later achter komen dat je gelogen hebt. De dood hoort bij het leven en dat mogen ze weten. Verzachten is echt al genoeg.
Spreken is zilver, luisteren is goud
Stel vragen in plaats van dat je hen vertelt wat ze zouden moeten voelen of denken. Zo ben je er des te sneller achter wat er speelt. Vul het niet voor ze in. Dus zorg er dan ook voor dat die vragen open zijn. Dus beter: ‘Wat mis je zo aan opa?’ dan een sturende vraag als: ‘Mis jij ook zo dat opa zulke lekkere pannenkoeken bakte?’
Kinderen zijn veerkrachtiger dan je denkt
Kleine kinderen zijn niet alleen fysiek vaak heel flexibel, maar ook mentaal gezien. Het ene moment zijn ze super verdrietig en het andere moment zijn ze weer heel blij. Dan zijn ze weer ontzettend boos op je en vervolgens willen ze alleen maar knuffelen. We kunnen ze niet tegen alles beschermen en dat hoeft ook niet. Je doet je kind ook niet iedere dag een helm op en kniebeschermers om voor het geval dat ie een keertje struikelt.
Balance is key
Stop het niet weg, omdat een kind kind moet zijn – de dood is onderdeel van het leven. Als het gemis er niet mag zijn, kan het kind later last krijgen van uitgestelde rouw. Maar je hoeft er ook weer niet iedere dag de aandacht op te vestigen: je kunt ook overdrijven. Voor kinderen is er meer in de wereld (en terecht!). Bovendien hebben kleinere kinderen ook vaak een korte concentratieboog, dus als er een vlinder voorbij fladdert, zijn ze alweer afgeleid. En dat is helemaal niet erg.
Meer weten of hulp nodig?
Gelukkig zijn er verschillende mooie initiatieven rondom rouw en kinderen. Zo maakte ik al eerder een lijstje met mooie boeken. Ook komt er later dit jaar een rouwpad traject voor ouders, voogden, leerkrachten of begeleiders die handvatten zoeken om een/hun kind bij te staan na een verlies (of in aanloop daar naartoe). Hieronder kun je je inschrijven om als eerste op de hoogte te zijn.
Ten slotte voor de lezers met kinderen: jij kent jouw kind het beste. Gebruik de tips als leidraad. Als handvatten. En kijk welke je kunt toepassen op jouw kind. Het ene kind is bijvoorbeeld nu eenmaal gevoeliger aangelegd dan het andere. En dat is allemaal oké.